محدودیت ها در عرصه موسیقی علیه زنان

 مریم محسنی

حساسیت جمهوری اسلامی نسبت به زنان تنها در حجاب یا نقش زن در خانواده یا در بازار کار خلاصه نمی شود. قشریون داعشی مسلک با هر چیز زییا که حس زندگی و شادابی را در آدم بیدار کند به شکل کور و غریزی دشمنی دارند، و موسیقی هم یکی از این موارد است. جلوگیری از حضور زنان در کنسرت های موسیقی و ایجاد محدودیت و ممنوعیت های مختلف در زمینه هنرنمایی و آوازخوانی با هدف حذف زنان از عرصه موسیقی از موارد شاخص محدودیت هاست.

نوازندگی زنان در بسیاری از شهرستان‌ها حالا عملا ممنوع است. این را بعضی از اهالی موسیقی می گویند. آنها می گویند که  "بسیاری از اهالی موسیقی به این مساله تن داده اند و اجراشون را  بدون حضور نوازندگان زن می‌روند. یک عده هم برای همراه شدن با همکاران زن، عطای حضور و اجرای کنسرت را در شهرستان‌ها به لقایش بخشیده اند.

حالا اما به نظر می‌رسد که این حلقه در حال تنگ‌تر شدن است؛ آنقدر که حتی دیگر نمی‌شود به «همخوانی» زنان هم فکر کرد. یه نمونه آن اختتامیهٔ لیگ جهانی کشتی آزاد است که، قرار بود ارکستر سمفونیک تهران سرود ملی اجرا کند،‌ اما همان ارکستری که نیمی از نوازندگانش را زنان تشکیل می‌دهند، چند ساعت مانده به اجرای برنامه اعلام می کنند که نوازندگان زن نمی‌توانند روی صحنه بروند؛ رهبر ارکستر سمفونیک و مدیر هنری هم با این ماجرا مخالفت می‌کنند و بالاخره اجرا لغو می شود.

حسین نوش آبادی معاون پارلمانی و سخنگوی وزیر ارشاد در توضیح علت مخالفت با اجرای زنان می گوید مخالفان فکر می کردند که زنان اگر سرود ملی اجرا کنند بعدش به عنوان تماشاگر، مسابقات را هم می بینند. و بعد توضیح می دهد که اصلا چنین قراری نبوده و زنان فقط قرار بود برای تهییج مخاطبان و ورزشکاران سرود ملی را اجرا کنند؛ در حالی که کسانی که مانع اجرای برنامه شدند از این موضوع خبر نداشتند. نوش آبادی تاکید می کند که نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران، همگی‌شان خانم‌های محجبه و خوش‌نامی هستند که با حفظ موازین شرعی در محل برگزاری مسابقات حاضر شده بودند، ولی ‌افرادی که مانع از اجرا شدند، توجیه نبودند و با برداشت خودشان چنین تصمیمی گرفته بودند.

این سخنان در واقع خیلی روشن نشان می دهد که سرمنشا قشری گری و چماقداری خود دستگاه ولایت فقیه هست و دولتی ها هم جایی که اراده این دستگاه سرکوبگر اقتضا کند، از هیچ قدرتی برخوردار نیستند و بدون اجازه ولی فقیه واقعا نمی توانند یک مامور درب خونه یک حزب الهی چماقدار بفرستند. می دانیم که همان کسانی که جلوی اجرای برنامه سرود خوانی زنان؛ حتی زنان محجبه و تایید شده همین نظام را می گیرند همان کسانی هستند که به زنان اسید می پاشند و طرح تعالی جمعیت و خانواده را می آوردند و اجازه حضور زنان در جایگاه تماشاچی در مسابقات ورزشی رو نمی دهند.

تشدید محدودیت ها و محرومیت های زنان هنرمند، خواننده ونوازنده درحوزه موسیقی واجراهای گروهی در شرایط حاضر البته قرار است پیام سیاسی خاصی را هم به جامعه منتقل کند. مشابه کاری که یک نتیجه آن منع حضور زنان درمسابقات ورزشی یا جریمه رانندگان خودروها به خاطر بی حجابی زنان هست. پیام این است که، هیچ جناحی در این نظام صرفنظر از این که درحرف چه می گوید و نظرش چیست، درحیطه عمل هرگز اجازه ندارد قدمی از سیاست های تاریک اندیشانه و داعشی دستگاه ولایت در حوزه های مختلف فرهنگی و اجتماعی و مخصوصا علایق و مطالبات زنان آن طرف تر بردارد. درواقع بخش مهمی از مناقشات جناح ها در شرایطی که شکاف ها خیلی عمیق و رویارویی ها خیلی حاد نیست، در حوزه مسایل زنان، حاشیه امن پیشروی برای فعالیت های مستقل کنشگرانه زنان ایجاد نمی کند که هیچ، غلظت تاریک اندیشی را بیشتر هم می کند. سخت گیری بیشتر برای این هست که بتواند ناامیدی و سرخوردگی بیشتری هم برای آنهایی که به توهم وجود پشتوانه ای در بخشی از نظام فعالیت هایی را صورت می دهند ایجاد کند.  منتها ورای تاثیراتی که مناقشات جناحی در شدت و ضعف اعمال محدودیت ها در دوره های خاص برای زنان باقی می گذارد، کاملا روشن است که در زمینه محدودیت های موسیقی برای زنان هم سرنوشتی جز شکست برای سرکوبگران وجود ندارد. ما همین حالا شاهدیم که روز به روز بیشتر از گذشته زنان و دختران جوان و خوش ذوق ما به ایجاد گروههای زیر زمینی موسیقی، و به اشکال آوانگارد و معترض هنر روی می اورند. شبکه های خودشان را تشکیل می دهند و برای رساندن صدا وپیام خود از امکانات دنیای مجازی استفاده می کنند. هنرنمایی زنان در جشن ها و برنامه های جمعی هم، عرصه دیگری است که محدودیت های تحمیلی تاریک اندیشان حاکم را پس می زند. جمهوری اسلامی هر چه بیشتر تلاش کند که از تک خوانی، اجراهای دسته جمعی یا نوازندگی زنان جلوگیری کند اقبال عمومی به هنر وصدای ممنوعه زنان درجامعه را بالاتر می برد و فضای عمل بیشتری برای استقبال از صدا و هنر زنان بوجود می اورد.  شبکه ها وقتی گسترش پیدا کنند، فراورده های خلاقانه و مستقل جمعی فرهنگی با بهره برداری از تکنولوژی رسانه های اجتماعی وقتی انبوه بشوند، دیگر با بگیر و ببند و سرکوب و ایجاد محدودیت نمی شود با این پدیده مقابله کرد.